Rize'deki Taş Ocağı Yeni Felaketlere Davetiye Çıkartıyor

‘Kurulması Mümkün Olmayan Tesis’ Kuruldu… İdare, Kesinleşen Yargı Kararlarını Uygulamadı,  Felaketler Üst Üste Gelmeye Başladı…

Yargı ve Hukuk Boşa mı Çalışıyor?

Kamyon Dereye Uçtu, Rize’nin İçme Suyu Azaldı…

Rize İdare Mahkemesi ile Danıştay’ın ‘kesinleştirme kararlarına’ karşın, yapımına başlanıp tamamlanan ve halen çalışmaya devam eden Rize’nin içme suyu tesislerinin bulunduğu Andon’daki taşocağı yeni felaketlere davetiye çıkartıyor!

Bir süre önce meydana gelen kazada taş kamyonunun dereye düşmesi ve şoförünün de ağır yaralanmasıyla gündeme gelen Rize’nin Küçükçayır Köyü’ndeki taşocağının yapılamayacağına dair kesinleşmiş yargı kararları olduğu ortaya çıktı.

Daha önce aynı bölgede yapılmaya çalışılan ve yine köylüler ile birlikte kamuoyunda ‘Yurttaş Kazım’ olarak bilinen 74 yaşındaki Kazım Delal’in, ineğini satıp, emekli maaşına karşılık banka kredisi çekerek 2 kez dava açıp iptal ettirdiği Ambarlık HES çalışmaları nedeniyle içme suyu tesislerinin zarar gördüğü kaydedilmişti.

HES ve taşocağı tartışmalarının yaşandığı bölgede ayrıca 13 Kasım 2019’da, köylülerin iptal davası açarak kesinleşmiş yargı kararıyla iptal ettirdiği, hukuken olmaması gereken ‘kırma-eleme tesislerine’ malzeme götüren taş yüklü bir kamyon ise dereye yuvarlanmış ve kamyon şoförü de ağır yaralanmıştı.

İçme Suyu Tesisleri ve HES

Bölgede herhangi bir sondaj, dinamitleme veya inşaat çalışmalarına izin verilmezken; önceki yıllarda ve geçtiğimiz aylarda Rize kent merkezi ile bazı bölgelerde yaşanan su sıkıntısının da bölgedeki HES ve taşocağı çalışmalarından kaynaklanmış olabileceği ileri sürüldü. Nitekim daha önce de HES çalışmaları sırasında içme suyu tesislerinde çatlamalar meydana geldiği ve Rize Belediyesinin HES şirketine bu nedenle dava açtığı biliniyor.

Rize kent merkezi ile birlikte 2 belde, 9 ilçe, 26 köy ve yaklaşık 300 bin kişinin içme suyunun sağlandığı Rize Belediyesine ait Andon İçme Suyu Tesislerinin de bulunduğu Küçükçayır Köyü sınırları içerisindeki taşocağı için Köy Muhtarlığı Tüzel Kişiliği ile birlikte 18 köylü, 2015’te Rize İdare Mahkemesinde ‘iptal’ davası açtı.          

Taşocağına Dava

Taşocağı için Rize Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından verilen, ‘16.06.2015 gün ve 201562 sayılı ÇED Gerekli Değildir’ kararının iptali istemiyle köylülerin açtığı dava, Rize İdare Mahkemesi tarafından reddedildi.

Bunun üzerine köylüler, Avukatları Yakup Şekip Okumuşoğlu ile birlikte Danıştay 14.Dairesinde ‘temyiz’ davası açtı. Dava üzerine bölgede ‘Bilirkişi Keşfi’ yapılmasına karar verildi.

Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri ile ‘Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin neredeyse tümüne atıfta bulunulan Danıştay 14.Dairesinin, 13.06.2017 tarih, 2016/11551 Esas ve 2017/3998 Karar sayılı kararında, Rize İdare Mahkemesinin, 08.09.2016 tarih, 2015/512 Esas ve 2016/419 Karar sayılı ‘ret’ kararının bozulmasına hükmetti.

Danıştay Kararında, Bilirkişi ve Keşif Raporunda belirtildiği şekilde, “Rize ilinin içme suyunu karşılayan içme suyu arıtma tesislerine orta mesafe olan 1400 metre mesafede bulunduğu ve tesisin orta mesafeli koruma alanı içinde kaldığı’ ifadesine vurguda bulunuldu.

Hukuka Uyarlık ve Hukuki İsabet Yok!

Kararda, “Bu durumda Rize ili içme suyu arıtma tesisinin, orta mesafeli koruma alanı içinde kaldığı anlaşılan ve bu koruma alanı içerisinde kurulması mümkün olmayan dava konusu ‘kırma-eleme tesisi’ niteliğindeki proje için tesis edilen işlemde hukuka uyarlık, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır” dendi.

Daire aynı kararında ayrıca, Rize Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından verilen, ‘16.06.2015 gün ve 201562 sayılı ÇED Gerekli Değildir’ kararının iptaline de karar vererek; ‘karar düzeltme yolunun kapalı’ olduğuna da hükmetti, ‘iptali’ kesinleştirdi. Dava dosyası ise Rize İdare Mahkemesi tarafından kesinleşen haliyle arşive kaldırıldı.

Yeniden Yargılama Talebine Ret!

Kesinleşme kararının üzerine, Rize Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yanında davaya ‘müdahil’ olan taşocağı şirketi, Avukatı Ateş Hatinoğlu aracılığıyla, ‘2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 53. maddesi şartlarının oluştuğu’ gerekçesiyle yargılanmanın yenilenmesi ve davaya talebiyle yeni bir dava açtı.

Rize İdare Mahkemesi ise 05.02.2018 tarih ve 2018/73 Esas, 2018/79 Karar sayılı kararında, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ilgili maddelerine atıfta bulunarak, ‘Temyiz üzerine verilen kararlar kesindir’ hükmüne yer verdi.

Mahkeme kararında ayrıca, davaya müdahil olan taşocağı şirketinin tek başına ‘yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunmasına yasal olanak bulunmadığı’ sonuç ve kanaatine vararak; şirket talebinin ‘incelenmeksizin reddi’ yönündeki hükmüne de yer verildi.

Bu karara da Danıştay 14.Daire’de itiraz eden taşocağı şirketinin itirazı Daire’nin, 22.05.2015 tarih, 2018/1830 Esas ve 2018/3856 Karar sayılı kararı ‘incelenmeksizin’ reddedilerek, Rize İdare Mahkemesinin ‘ret’ kararı onaylanarak kesinleşti ve yine Rize İdare Mahkemesi tarafından kesinleşmiş haliyle arşive kaldırıldı.

Tesis Yapıldı Bitti, Hala Çalışıyor!

Ancak, Danıştay 14. Dairesi’nin kesin hüküm ve kesinleşen kararlarına karşın, Rize Belediyesi’ne ait Andon İçme Suyu Tesislerinin Koruma Alanı içerisinde yapımı planlanan tesis, davanın açıldığı 2015 yılında yapılmaya başlandı, dava sürecinde yapımı tamamlandı ve iptal kararının kesinleştiği tarihte ise tesislerde ‘kırma-eleme çalışmaları’ yapılmaya başlandı.

Kesinleşmiş yargı kararlarına ve bu kararların davacı Küçükçayır Köyü Muhtarlığı ile davalı Rize Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne resmi yollardan tebliğ edilmesine ve davacı köylülerin de idareyi defalarca uyarmasına karşın tesislerin ‘yasadışı ve kaçak’ olarak hukuksuz bir şekilde çalıştırıldığı ortaya çıktı.

Yargı kararlarıyla, yapılması ‘mümkün olmayan’ tesislerin işletildiğinin en önemli kanıtı ise 13 Kasım 2019’da, ‘kırma-eleme tesislerine’ malzeme götüren taş yüklü bir kamyonun dereye yuvarlanarak, şoförünün de ağır yaralanması ve bu kazanın da söz konusu tesislerin güvenlik kameralarından elde edilmesi gösterildi.

Mahkemeler Boşuna mı Var?

Ayrıca söz konusu tesiste üretilen malzemenin birçok resmi kuruma satıldığı ve hatta söz konusu firmanın devletten almış olduğu ihalelerde kullanıldığı da iddialar arasında yer aldı.

Bunların yanında, tesisler için davacı olan köy muhtarlığı ile birlikte, verdiği ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı iptal edilen Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, dolayısıyla Rize Valiliği ile ilgili bakanlıkların, yargı kararları doğrultusunda herhangi bir işlem yapmaması da dikkat çekti.

Köylüler ise gelişmelere tepki göstererek, yetkilileri göreve çağırdı ve “İlla birilerinin ölmesi veya canı mı yanması gerekiyor. Ortada kesinleşen iki ayrı mahkeme kararı var. Burada kesinlikle bu tesis yapılamaz, denmiş ama şirket üretim yaparak devletin kurumlarına malzeme veriyor. Mahkemeler boşuna mı çalışıyor” şeklinde tepkilerini dile getirdiler.

Haber:  Ömer ŞAN